موفقیت در زندگی، وابسته به آن است که انسان ها بتوانند مسیر و هدف مشخصی را تعیین کنند. ولی تنظیم اهداف و مقصود زندگی به تنهایی کافی نیست. چون انسانها در راه دستیابی به اهداف خود با مشکلات و موانع متعددی روبه رو می شوند. رو به رو شدن با موانع، بسیار طبیعی است. موفقیت فرد، به شدت تابع نوع برخوردهای او در مقابل موانع و مشکلات است.
به یاد داشته باشید در مواقـع حتـی بسـیار اورژانـس و سرنوشت سـاز، مهمتریـن کاری کـه فـرد بـرای حـل مشــکلاتش بایــد انجــام دهــد اســتفاده از روش تفکــر و تأمــل اســت. یعنــی تأمـل و صبـر. در واقع او بـه خـود اجـازه فکـر کـردن میدهـد. وعمـل بـدون فکـر انجام نمی دهد. او در چنیــن شرایطــی بهـتـر اســت قبــل از هر اقــدام خاصــی، جوانـب را ارزیابـی کنـد. صبـر و شـکیبایی بـه انسـانها ایـن تـوان را میدهـد تـا بتواننـد بـا حداقـل دردسر بـه اهـداف و آرزوهـای خـود دسـت یابنـد یـا بـرای مشـکلات زندگـی خـود راه حلهـای ســالم و مناســب تری بیابد.
صبر عبارت است از:
- استقامت به هنگام مشکلات و سختیهای زندگی
- پایداری و پشتکار در دستیابی به اهداف و مقصود زندگی
- خویشــنداری و مقاومــت در برابــر انجــام اشــتباه یــا رفتارهایــی کــه پیامدهــای منفــی دارنــد
- حفظ آرامش در رویارویی با چالشهای زندگی
- باور به تدریجی بودن رشد و پیشرفت در انسان
- تامل و تفکر به هنگام مشکلات، مصیبتها و سختیها
- حفظ شکیبایی در برخورد با شرایط مبهم و نامشخص زندگی
- تحمـل شرایـط سـخت زندگـی هنگامـی کـه هـر نـوع اقدامـی شرایـط را بدتـر کنـد یـا منجـر بـه صدمـه بـه دیگـران شـود.
برخورد و رفتار افراد با موانع و مشکلات، بسیار متفاوت است از جمله:
- تسلیم و درماندگی:
بعضی افراد هنگام رو به رو شدن با سختی هایی که در راه رسیدن به اهداف شان وجود دارد، دچار درماندگی و تسلیم می شوند. آنان در چنین شرایطی، دست از فعالیت می کشند و شرایط موجود را می پذیرند. اعتقـاد آنـان بـر ایـن اسـت کـه تـوان موفقیـت و پیشرفـت در آنـان وجـود نـدارد. ممکـن اسـت بپرسـید، مگـر ایـن افـراد چـه برداشـت و نگرشـی در مـورد خـود دارنـد کـه بـه ایـن نتیجـه میرسـند کـه آنـان، امـکان موفقیـت و پیشرفـت را ندارنـد. معمـولا، آنـان معتقـد بـه شـانس، بخـت، اقبـال و مـواردی از ایـن قبیـل میباشـند. مثـلا ممکـن اسـت بگوینـد: مـا شـانس نداریـم
- خشم و عصبانیت:
بعضـی افـراد هنگامـی کـه در راه رسـیدن بـه اهـداف خـود بـا مشـکلات و موانعـی رو بـه رو میشـوند، دچـار خشـم میشـوند. خشـم، ناشـی از ناکامـی و محرومیـت اسـت. ممکـن اسـت بپرسـید ناکامـی و محرومیـت در چـه شرایطـی ایجـاد میشـود؟ در واقـع، ناکامـی از ناتوانـی در دســتیابی بــه هــدف و محرومیــت از احســاس موفقیــت، ایجــاد میشــوند و بــه راحتــی بــه احســاس خشــم و عصبانیــت تبدیــل میشــوند. بــه یــاد داشــته باشــید، خشــم یکــی از احساســات شــایع در میــان انسانهاسـت کـه بـه صورت ّ هـای بسـیار مختلـف و متنوعـی خـود را نشـان میدهـد از جمله:
۱ .سرزنـش خـود؛ بعضـی افـراد، پـس از رویارویـی بـا موانـع و رهـا کـردن اهدافشـان، از درون خود را سرزنش میکننـد ۲ .سرزنــش دیگــران؛ بعضــی افــراد، هنــگام برخــورد بــا موانــع، شروع بــه رسرزنــش دیگــران میکننــد. آنـان، بـه دنبـال مقصـر میگردنـد. جالـب آن اسـت کـه سرزنـش دیگـران، نـه تنهـا کمکـی بـه حـل مشـکل و موانـع نمی کنــد؛ بلکــه بــه روابــط و ارتباطهــای اجتماعــی آنــان نیــز بــه شــدت صدمــه میزنــد
۳ .پرخــاش و درگیــری؛ گاهــی اوقــات، افــراد هنگامــی کــه دچــار خشــم میشــوند، بــا اطرافیــان خــود درگیـر میشـوند و بـا آنهـا پرخـاش میکننـد. پرخاشـگری، عـلاوه بـر آن کـه کمکـی بـه فـرد نمی کنـد، ماننــد سرزنــش دیگــران، فقــط باعــث تشــدید مشــکلات و بــه خصــوص ازدســت دادن دوســتان و آشــنایان نیــز می شــود.
- یاس و ناامیدی
- اجتناب و فرار
گاهـی اوقـات هنگامـی کـه فـرد شـتاب و عجلـۀ زیـادی دارد تـا بـه هـدف خـود برسـد و نمی رسـد و یـا در زندگـی خـود شکسـتی را تجربـه میکنـد، نـه تنهـا دسـت از تـلاش و پیگیـری میکشـد، بلکـه سـعی میکنـد از آن فعالیـت یـا فعالیـت مشـابه دیگـر و گاهـی اوقـات از هرگونـه فعالیتـی اجتنـاب کنـد. بـه عبـارت سـاده تر، در چنیـن شرایطـی، راه فـرار را در پیـش میگیـرد
- استفاده از حیله و نیرنگ
گاهـی اوقـات، هنگامـی کـه مانعـی در راه تحقـق اهـداف و خواسـته ها ایجـاد میشـود، بعضـی افـراد بـه حیلـه و فریـب روی می آورنـد. در چنیـن مواقعـی، آنـان سـعی میکننـد از مسـیرهای میانبـر اسـتفاده کننـد تـا بتواننـد راه دسـتیابی بـه هـدف خـود را کوتـاه کننـد. نـه تنهـا، چنیـن رفتـاری بـه هـدف نمی رسـد بلکـه باعـث دردرس هـا و پیامدهـای منفـی متعـدد دیگـری میشـود کـه خـود مشـکلات و موانـع جدیدتـر در راه رسـیدن فـرد بـه اهـداف خـود ایجـاد میکننـد.
- رفتارهای شتاب زده و ناگهانی
گاهــی اوقــات، بعضــی افــراد در مواجهــه بــا موانعــی کــه در راه دســتیابی بــه اهــداف و آرزوهــای آنـان وجـود دارد، صبـر و شـکیبایی خـود را از دسـت میدهنـد و اقـدام بـه رفتارهـای ناگهانـی و عجلـه ای میکننــد. رفتارهایــی کــه ناگهانــی و بــدون تفکــر و برنامه ریــزی باشــد در اکثـر اوقـات بـا پیامدهـای بسـیار نامطلـوب همـراه اسـت. بـه ایـن ترتیـب، اقـدام بـه چنیـن رفتارهایـی برابـر اسـت بـا دردرس و مشـکلات بسـیار متعـدد دیگـر.
نکته مهم: برخـلاف تصـور اکثر افراد، افـراد موفـق، افـراد خـوش شانسـی نیسـتند کـه در زندگـی خـود بـا مشـکل رو بـه رو نشـده باشـند. بلکـه آنـان کسـانی هسـتند کـه بـه هنـگام بـروز مشـکلات از ادامـە راه خـود نهراسـیده اند و بـه آسـانی تسـلیم شرایـط و اوضـاع و احـوال نشـده اند.
موفقیـت، پـاداش اسـتقامت و پایـداری افـراد اسـت؛ نـه شـانس و تصـادف.
تحقیقــات امــروز در جهــان نشــان داده اســت، موفقیت افــراد بیشــر از آن کــه مدیــون هــوش و اســتعداد ذاتــی آنــان باشــد، بیشــر تابــع پشــتکار و تــداوم فعالیتهایشــان در پیگیــری اهــداف اســت. بـه عبـارت دیگـر، پشـتکار افـراد بیشـر از هـوش و اسـتعداد آنهـا در زندگـی نقـش دارد. صبـوری کـردن، نوعـی پشـتکار داشـتن اسـت. زیـرا، فـرد بـا اولیـن شکسـت و ناکامـی میـدان را خالـی نمی کنـد و دوبـاره بــه پیگیــری کارهــا و فعالیت هایــش می پــردازد. در چنیــن شرایطــی اســت کــه موفقیــت رخ میدهــد.
انسانهای صـبور، خویشـتن داری و خـود- کنترلـی دارند. یعنی گاهـی انسـان وسوسـه مـی شـود کـه کاری را انجـام دهـد کـه بعـداً بـا پیامدهـای منفـی همـراه اسـت. در چنیـن مـواردی، خویشـتنداری و خـود- کنترلـی یـا هـمان صـبر، بـه انسـان ایـن امـکان را میدهـد کـه بتوانـد خـود را از انجــام امــوری کــه بعــداً مشــکل آفرین خواهنــد شــد، دور کنــد. چنیــن پرهیــزی میتوانــد منبــع رشــد، پیشرفـت، کـمال و خوشبختـی انسـانها باشـد.
یکـی از بهتریـن مـواردی کـه صـبر بـه کمـک انسـان می آیـد و مانـع سـقوط و آشـفتگی و پریشـانی وی می شـود، توانایـی تفکر و تأملـی اسـت کـه بـه دنبـال کسـب آرامـش صـورت میگیـرد. صبـر بـه انسـان کمـک میکنـد تـا دچـار تـرس و واهمـه نشـود و بـه همیـن دلیـل، در شرایط سخت زندگی امکان تفکر از وی گرفته نمی شود.
افـرادی کـه صبـر و بردبـاری اندکـی دارنـد بـه هنـگام برخـورد بـا اولیـن مشـکلات دچـار احساسـات منفـی از جملـه اضطـراب، یـاس و ناامیـدی و درماندگـی میشـوند. در نتیجـه، یـا بـه علـت پریشـانی و آشـفتگی اقدام هــای نامناســبی انجــام میدهنــد و یــا بــه دلیــل اســتیلای احساســات منفــی از جملــه ناامیــدی و درماندگـی دسـت از تعقیـب اهـداف خـود بـر میدارنـد.
اعتقادات تضعیـف کننـدە صـبر، بردبـاری و شـکییایی
- اگر خداوند کسی را دوست داشته باشد، در زندگی اش مشکلی پیش نمی آید
- راه هایـی وجـود دارد کـه بـا اسـتفاده از آنهـا بـا حداقـل زحمـت و زمـان میتـوان پیشرفـت کـرد
- انســان در حالــی کــه جــوان اســت میتوانــد لــذت بــبرد، لــذت بــردن بعدهــا غیرممکــن اســت
- افراد با تلاش به جایی نمی رسند، فقط پارتی است که انسانها را به جلو می برد
- خواستن، توانستن است و باید با این همه تلاش به خواسته هایم می رسیدم
- فقط بزرگسالان، مسئول خوشبختی و سعادت جوانان هستند
- اگر والدین زحمت کشیده بودند، ما امکانات بهتری داشتیم
- زحمـت کشـیدن و تـلاش کـردن، وقـت تلـف کـردن اسـت چـون چیـزی عایـد فـرد نمی شــود
- لذت در داشتن است نه به دست آوردن
- تلاش و زحمت، لذتبخش نیست
- دنیا باید بر اساس خواسته و نظر من بچرخد
- در جامعۀ فعلی، زحمت و تلاش جواب نمیدهد
- نباید مشکلی در زندگی رخ دهد
- اگر خدا مرا دوست دارد، نباید در زندگی با مشکل رو به رو شوم
- مشکل، دردسر و بحران یعنی این که خداوند تو را دوست ندارد
- دیگران باید شرایط خوبی برای رشد جوانان فراهم کنند
- همۀ کارها باید به خوبی پیش برود
- نباید در کارهایم با مشکل رو به رو شوم
- انسان قوی، باید سریع فکر کند و تصمیم بگیرد. چون فرصتها را ازدست میدهی
- باید از زمان حال استفاده کنی چون بعداً ممکن است نتوانی لذت ببری
- شکست، مشکل، مسئله و بحران یعنی ضعف
روشهای پرورش و تقویت صبر
- منتظـر مشـکل باشـیم: بـاور داشـته باشـید کـه سـختی و مشـکل جـزء جدایی ناپذیر زندگــی اســت و هــر انســانی در زندگــی خــود دچــار مشــکلات بــزرگ و کوچــک مختلفـی خواهـد شـد
- مشـکل را بپذیریـم: بـه ذهـن خـود بسـپارید کـه مهمتریـن کار بـه هنـگام سـختی، بیـماری، مشـکل و گرفتـاری، پذیرش مشـکلات اسـت
- مراقــب هیجانهــای خــود باشــیم: بــه هنــگام مشــکلات، بحرانهــا، بیماریهــا و مصیبت هــا، احساســات منفــی فقــط مشــکلات را پیچیده تــر میکننــد
- بپذیریم که تلاش است که در این حالات انسانها را به موفقیت می رساند
- به مثبت ترین جنبۀ اتفاق رخ داده فکر کنید
- بپذیریــد کــه انســان خوبــی هســتید و خــوب هــا نیــز در زندگــی خــود دچــار مشــکلات متعــددی میشــوند
- تـا مـی توانیـد اطلاعـات جدیـدی از مشـکل جمـع کنیـد: در شرایـط مبهـم یـا زمانی کـه بـه درسـتی موقعیـت را متوجـه نشـده ایـد، دسـت بـه اقدامـی نزنیـد. فقـط جوانـب را ارزیابـی کنیـد
- قبـل از هـر تصمیـم و برنامه ّ ریـزی از روش تفکـر و تأمـل اسـتفاده کنیـد، هیـچ گاه فرصـت تأمـل و تفکـر را از خـود نگیریـد
- بپذیریـد کـه خواسـت خداونـد اسـت کـه چنیـن اتفاقـی رخ دهـد، شـاید معنـای مهمـی بـرای رشـد و پیشرفـت شمـا داشـته باشـد
- هنگامی که ماهیت مشکل را نمی دانید، اقدام به رفتار خاصی نکنید
- بپذیرید که مشکلات و موانع طبیعی اند
- بپذیرید که این جهان، دنیای تلاش، رنج، فعالیت و موفقیت است
- در دنیــای فعلــی افــرادی برنــده میشــوند کــه اهــل برنامه ریــزی، پشــتکار و تلاش انــد
نتیجه گیری:
Patience
صبـر یکـی از بهترین مقابله هاسـت، بـه خصـوص در زمانـی کـه شرایـط موجـود بـه خوبـی روشـن نباشـد. صـبر عـلاوه بـر پایـداری، پشـتکار و امیـدواری بـه رحمـت خداونـد، بـه انسـان کمـک میکنـد تـا بتوانـد بـا شرایـط مختلـف زندگـی سـازگار شـود و شرایـط نامناسـب را تحمـل کنـد. همچنیـن، صبـر بـه انســان کمــک می کنــد تــا بتوانــد بــا اســتفاده از روش تأمـل و تفکــر بتوانــد بــه نحــو ســنجیده تری بــا مشـکلات و معضـلات زندگـی برخـورد کنـد. صـبر نیـز هماننـد سـایر مهارتهـای معنـوی دیگـر، نیـاز بـه تمریـن و تکـرار دارد تـا پـرورش یابـد.
