زندگی سالم

Self-care

خودمراقبتی

برای داشتن یک زندگی سالم، شاد و آرام باید بتوانیم از خودمان به نحو احسن مراقبت کنیم و همه ی ابعاد وجودی امان را متناسب با یکدیگر و شرایط زمان و مکان رشد دهیم.

خودمراقبتی شامل اعمالی اکتسابی، آگاهانه و هدف‌دار است که فرد برای سلامت خود، فرزندان و خانواده‌اش انجام می‌دهد تا در اثر آن از سلامت جسمی، روانی و اجتماعی خود و اطرافیانش حفاظت کند و نیازهای جسمی، روانی و اجتماعی خود و آنان را برآورده سازد؛ همچنین، از بیماری‌ها یا حوادث پیشگیری، بیماری‌های مزمن خود و خانواده را مدیریت؛ و از سلامت خود و خانواده‌اش بعد از ابتلا به بیماریِ حاد یا ترخیص از بیمارستان، حفاظت کند.

رفرنس: ایاد بهادری منفرد. خودمراقبتی از دیدگاه اسلام. پژوهش در دین و سلامت.;۶(۲):۱-۶٫

تحقیقات نشان داده است:

آموزش خودمراقبتی باعث افزایش کیفیت زندگی و رفتارهای خودمراقبتی و کاهش قند خون سالمندان می شود. لذا توصیه می‌شود که متخصصان سلامت و درمانگران از روش آموزش خودمراقبتی در کنار سایر روش‌های آموزشی و درمانی برای ارتقای کیفیت‌ زندگی و رفتارهای خودمراقبتی و کاهش قند خون به‌ ویژه در سالمندان فاقد رفتارهای خودمراقبتی استفاده کنند.

رفرنس: اسماعیلی‌شاد, بهرنگ. اثربخشی آموزش خودمراقبتی بر کیفیت‌زندگی، رفتارهای خودمراقبتی و قند خون در سالمندان فاقد رفتارهای خودمراقبتی. روان‌شناسی پیری.;۶(۱):۱-۱٫

همچنین تحقیقات نشان داده است:جهت ارتقاي سلامت نوجوان، تدوين برنامه هاي سلامت محور مبتني بر خودمراقبتي از سوي سياست گذاران ضروري مي باشد. يافته ها ی تحقیق در پنج مضمون اصلي و ده مضمون فرعي شامل تغذيه سالم (رعايت الگوي غذايي سالم و پرهيز از الگوي ناسالم تغذيه)، فعاليت فيزيکي (بسترسازي براي فعاليت هاي فيزيکي نوجوانان در جامعه، ايجاد شرايط لازم براي فعاليت فيزيکي در مدارس)، رعايت بهداشت (رعايت بهداشت فردي، مديريت جهت کاهش خطرات زندگي در هواي آلوده)، خواب (رعايت الگوي صحيح خواب و استراحت، پرهيز از عوامل ايجاد کننده اختلالات خواب) و پرهيز از مصرف توتون، تنباکو موادمخدر و الکل (اصلاح عوامل مخاطره آميز فردي، اصلاح عوامل مخاطره آميز محيطي) خلاصه شده است.
رفرنس: زارع الهام, سيمبر معصومه, شاه حسيني زهره. تبيين مفهوم خودمراقبتي در نوجوانان.

خودمراقبتی ضعیف هرساله هزینه های زیادی را بر افراد مبتلا به دیابت، تحمیل می کند. از این جهت یافتن راه کارهائی جهت بهبود خودمراقبتی این بیماران الزامی می باشد.

رفرنس: محبوبه فیروز, سید جواد حسینی, سید رضا مظلوم, فرزانه حسن زاده, کیمیایی. خودمراقبتی بیماران مبتلابه دیابت نوع دو. دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. ۲۰۱۶ Feb 12;22.‎

یافته ها نشان داده است که آموزش صحیح الگوی خودمراقبتی به بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور، میتوان سطوح ابعاد سلامت روان آنها را بالا ببرد و از بار روانی بیماری آنها کم کند. این روش به عنوان درمان غیردارویی مکمل ساده و کم هزینه، برای بیماران می باشد و میتواند اثربخشی درمان را بیشتر و بهتر کند.

رفرنس:مدملی, یعقوب, اخلاقی دزفولی, سید مهرشاد, اداوی, احمد, مراغی, حیدری سورشجانی, مدملی, مصطفی. بررسی تأثیر الگوی خودمراقبتی اورم بر ابعاد سلامت روانی افراد مبتلا به بتاتالاسمی ماژور. مجله بالینی پرستاری و مامایی. ۲۰۱۸ Jul 10;7(2):108-15.‎

به منظور خود مراقبتی ، طیف گسترده ای از عوامل وجود دارد که می توانند رفتارهای خودمراقبتی را تحت تأثیر قرار دهند. به طورخلاصه می توان به مهارت ها ، انگیزه ، عادت ها ، اعتقادات فرهنگی و ارزش ها ، توانایی های عملکردی و شناختی ، حمایت وپشتیبانی و امکان دسترسی به حمایت و…به منظور بهبود مداخلات برای بیماران مبتلا به بیماری های مزمن و خانواده هایشان اشاره کرد.

رفرنس: Jaarsma T, Cameron J, Riegel B, Stromberg A. Factors related to self-care in heart failure patients according to the middle-range theory of self-care of chronic illness: a literature update. Current Heart Failure Reports. 2017 Apr 1;14(2):71-7.

یافته ها نشان می دهد که حمایت از رفتارهای خاص، به منظور مراقبت از خود مانند رژیم غذایی و ورزش و.. اثربخشی نتایج، پیشگیری و درمان را بالا می برد. این حمایت ها، شامل حمایت از رویکردهای مختلف فردی ، خانوادگی و مبتنی بر جامعه می شود. مراقبت از خود، در رسیدن به اهداف برنامه درمانی مؤثر است و نمی توان از آن چشم پوشی كرد. به همین ترتیب ، باید دردستورالعملهای مبتنی بر شواهد، مراقبت های بیشتری از خود انجام شود.

رفرنس: Riegel B, Moser DK, Buck HG, Dickson VV, Dunbar SB, Lee CS, Lennie TA, Lindenfeld J, Mitchell JE, Treat‐Jacobson DJ, Webber DE. Self‐care for the prevention and management of cardiovascular disease and stroke: A scientific statement for healthcare professionals from the American Heart Association. Journal of the American Heart Association. 2017 Aug 31;6(9):e006997