همه ما در دوران مختلف زندگی مان احساس اضطراب می کنیم. اضطراب در بعضی از رویداد های زندگی یک پاسخ طبیعی است. به بدن هشدار می دهد که خود را برای برای دفاع بسیج کند و به ما علامت می دهد که به خودمان توجه و از خودمان محافظت کنیم. با ارزیابی صحیح و معقول از خطر قریب الوقوع، باید روش مقابله ای مناسب انتخاب شود. اگر ارزیابی شما از یک رویداد زندگی صحیح یا معقول نباشد، آن وقت اضطراب می تواند نامطلوب باشد. اضطراب تا یک حدی مثل قبل از عمل جراحی، لازم است زیرا این حد از اضطراب باعث می شود که شما خود را برای عمل جراحی آماده کنید.

زمانی که بدون هیچ دلیل موجهی تحت فشار هستید و یا اینکه میزان اضطراب خارج از حد معمول باشد، مشکل ساز است. چون ذهن و جسم ما برای دفع یک تهدید یا خطری که اشتباها برای خود ساخته است دچار بحران خواهد شد.

مفاهیم اضطراب و ترس:

اضطراب یک احساس نگرانی شدید و وحشت و دلواپسی است همراه با علائم جسمی و روانی بدون اینکه علت شناخته شده ای داشته باشد، اما ترس همانند اضطراب یک علامت هشداردهنده است ولی پاسخی است به خطری که برای ما شناخته شده است.

تجربه اضطراب:

هیچ یک از ما صرف نظر از جنس، جنسیت، نژاد، سن، درآمد و یا تحصیلات در برابر مشکلات ذهنی مصون نیستیم به نظر می رسد زندگی امروزه ای که ما در پیش گرفته ایم روز به روز اضطراب ما را افزایش دهد.

اضطراب یکی از شایع ترین اختلالات روانی است . اضطراب حالتی ناخوشایند در پاسخ به یک تهدید واقعی یا خیالی است. وجود درجاتی از اضطراب در زندگی اجتناب ناپذیر است. همه ی ما گهگاه به آن، مبتلا می شویم.

معمولا این احساسات زودگذر است و حتی می تواند باعث حفظ ما از خطرات و مشکلات گردد. ولی با وجود این، گاهی احساس طبیعی تنش و نگرانی ممکن است ادامه یابد و به حالتی دائمی یا ناآرامی مکرر، تبدیل شود. دوران قبل از عمل جراحی نیز دوران پر از اضطراب می تواند باشد. باید توجه داشته باشید که فقط شما نیستید که اضطراب دارید بلکه تمام بیماران کاندید عمل جراحی این احساس را دارند ولی به درجات متفاوت، آن را تجربه می کنند. سطح اضطراب متناسب و متعادل، شما را تحریک می کند که مقدمات عمل را فراهم کنید. ولی درجات زیاد آن نامناسب است زیرا باعث می شود که ذهن فرد آشفته و درگیر شود و نتواند روی مقدمات عمل تمرکز کند و عوارض پس از عمل جراحی قلب را بالا می برد و بهبودی فرد را به تعویق می اندازد.

پذیرش اضطراب به عنوان بخشی از زندگی:

اضطراب غیر متعادل چون باعث اختلال در زندگی می شود، تجربه آن سخت است. ما نباید مشکلات خود را با بد فکر کردن پیچیده کنیم. اگر این کار را انجام دهیم نه تنها دچار اضطراب بیشتر می شویم بلکه اعتماد به نفس ما پائین می آید.

زمانی که در ذهنتان، افکار غیر منطقی را مرور می کنید مثلا با خود می گویید من ضعیف هستم، و یا هیچ کس دیگر مثل من مضطرب زندگی نمی کند و …

این افکار ذهن شما را بسته نگه می دارد. باید دست از این افکار بردارید و به آنها توجه نکنید. روزانه هزاران فکر به ذهن ما خطور می کند که ما نباید به همه ی آنها توجه کنیم. باید منطقی تر فکر کنیم.

اضطراب بخشی از زندگی است هر کسی می داند که مضطرب بودن چه حالتی دارد. شما چون مضطرب هستید ضعیف نیستید، شما انسان هستید و به قدر کافی می توانید مهارت های مقابله با اضطراب را به کار ببرید. انرژی خود را صرف سرزنش و تنبیه خود نکنید. انسانی که به توانایی خود یقین داشته باشد و به خود بگوید که من از عهده مقابله با اضطراب بر می آیم، من به امید خدا توانایی به خوبی پشت سرگذراندن عمل جراحی را دارم ، من با توکل بر خدا، از عهده مقدمات عمل جراحی بر می آیم، من نسبت به اهدافی که انتخاب کرده ام احساس تعهد دارم، به طور حتم این مرحله از زندگی را نیز پشت سر خواهد گذاشت.

نشانه های اضطراب:

اولین قدم برای مقابله با اضطراب، تشخیص نشانه های اضطراب می باشد. اضطراب می تواند به شما انرژی و آمادگی بدهد تا با یک مشکل زندگی برخورد کنید.

اضطراب می تواند باعث: حواس پرتی هم بشود که این حواس پرتی مانع عملکرد طبیعی انسان می گردد. شما با ترکیبی از علائم که در جسم، فکر و حس آسایش روانی تجربه می کنید می فهمید که چه موقع مضطرب هستید.

۱-علائم جسمی:

• تپش قلب، بالا رفتن فشار خون
• احساس تنگی نفس
• انقباض عضلات
• عرق کردن زیاد، سردی دستها، خشکی دهان
• سردرد، سرگیجه
• لرزش دستها
• اشکال در بلع، تهوع و استفراغ
• تکرر ادرار
• رنگ پریدگی و یا گل انداختن چهره

۲-علائم روحی و روانی:

• نگرانی از غیر قابل کنترل بودن علائم اضطراب
• نگرانی از اینکه دیگران متوجه اضطراب فرد شوند.
• تمرکز و توقف فکر بر مشکلات، ناراحتی ها و اتفاقات ناگوار
• سلب قدرت تصمیم گیری و اراده فرد
• عدم آرامش و اشکال در خوابیدن
• احساس گیجی و منگی و سردرگمی
• احساس عدم توانایی در مقابله با مشکلات
• اشکال در تمرکز حواس

۳-علائم رفتاری:

• بیقراری و دائما قدم زدن
• ناخن جویدن
• منقبض کردن عضلات پیشانی
• فشردن دستها به هم
• اجتناب از انجام کارهای اضطراب زا
• کاهش میزان بازدهی کار و مختل شدن عملکرد خانوادگی، شغلی و اجتماعی فرد
• عدم قاطعیت در انجام کارها

عوارض و پیامدهای اضطراب:

اضطراب ممتد و دائم می تواند عوارض قلبی و عروقی، گوارشی، پوستی و … در فرد ایجاد کند.

همچنین با تاثیر گذاشتن بر هوشیاری و قدرت تمرکز، احتمال حوادث در خانه و خیابان، محل کار و جاده را افزایش می دهد. اضطراب کنترل نشده بر سلامت فرد اثر منفی دارد.  شما دوستان که هر کدامتان یکی از عزیزان یک خانواده هستید که باید برای سلامتی خود تلاش کنید باید بدانید که داشتن اضطراب زیاد باعث شکست شما در مراحل درمان می شود. چون شرایط دریافت بهترین نتایج درمانی را از دست می دهید. پس با توکل بر خدا با آرامش پیش بروید. چون انسان با آرامش می تواند نیرو و توان و تلاشش را برای رسیدن به هدف متمرکز کند.

درمان اضطراب:

اضطراب های طبیعی بدون نیاز به مراجعه به پزشک می تواند درمان گردند. و فرد به خوبی آنها را کنترل می کند. مثلا ترس از مصاحبه.

اضطراب می تواند از طریق روش های زیر تحت کنترل در آید:

• صحبت کردن با شخص مورد اعتماد
• روش های ایجاد تمرکز
• حمام گرفتن
• استراحت در یک اتاق تاریک
• ورزش های تنفس عمیق
• درمان دارویی
• درمان های غیر دارویی مثل:
•  تن آرامی یا آرام سازی،
•  مواجه سازی،
• غرقه سازی،
•  حساسیت زدایی،
•  سرمشق دهی،
• توقف فکر

نکته: داشتن برنامه ریزی صحیح و به موقع و آرامش روحی و فکری به کنترل اضطراب خیلی کمک می کند.

مهارت های پیشگیری و مقابله با اضطراب:

۱-ارزیابی اولیه: هنگامی که با یک مشکل رو به رو می شوید، ارزیابی اولیه تعیین می کند که آیا در خطر هستید یا نه.اگر برای شما مشخص شود که دلیل خوبی برای مضطرب شدن دارید باید یادتان باشد که برای مضطرب بودن خودتان را سرزنش نکنید.

اگر برای شما مشخص شود که اضطرابتان غیر ضروری است و باعث رنج بیهوده می شود باید تفکر منطقی را تمرین نمایید.

۲-از روبه رو شدن با منبع اضطراب اجتناب نکنید. تا موقعی که شما از آنها اجتناب می کنید، آنها مرتبا به ذهنتان خطور خواهند کرد.رو به رو شدن مناسب با وقایع خودپنداری شما را تحت تاثیر قرار می دهد و به جای دوری کردن از اضطراب، پاسخ فعال نسبت به اضطراب از خود نشان دهید.

۳-اگر می خواهید آن طور که دلتان می خواهد باشید طوری وانمود کنید انگار که آنطور هستید و شما آنطور خواهید شد.

۴-تسلط گرا باشید. یعنی باید بخواهید بر موقعیت اضطراب زا مسلط شوید. در این حالت انرژی شما برای بدست آوردن مهارت مقابله و تجارب یادگیری صرف خواهد شد. باید یاد بگیرید تا توجه خود را به وظیفه که در مقابل موقعیت دارید معطوف کنید.

۵-کمال طلب نباشید. یعنی نخواهید کسی باشید که هیچ مشکلی نداشته باشد تا دیگران او را تایید کنند. خودتان باشید. چون در غیر این صورت، لذت بردن از زندگی و جلب آرامش مشکل می شود و موضوعات زیادی برای نگرانی پیدا می کنید.

سعی کنید جملات زیر را به خود نگویید:

من نباید مرتکب اشتباه شوم. من باید بتوانم تمام کارها را درست انجام دهم.

۶-خطاهای کوچک را بزرگ نکنید. چرا خود را دچار فشار روانی بیهوده می کنید؟

به خاطر موضوعات کوچک انرژی خود را هدر ندهید.

۷-روی نکات مثبت تمرکز کنید. توجه خود را از تفکر منفی به جنبه های مثبت معطوف کنید و به ارزش کارهای خوبی که برای زندگی خود انجام می دهید پی ببرید.

۸- به خاطر اهدافی تلاش کنید که واقع بینانه است. اهداف شما باید متناسب با توان شما باشد.

۹-مقداری از وقتتان را صرف تفریح و ورزش کنید، تحرک داشته باشید. ورزش می تواند اضطراب را کاهش دهد و به شما کمک کند تا بهتر بخوابید البته آخر شب ورزش نکنید.

۱۰-خود آرامی یا آرام سازی: اگر شما آرام باشید می توانید راحت تر با اضطراب کنار بیایید. آموزش آرام سازی یک مهارت است که فرد می تواند برای مقابله با تجربه فشار روانی و احساسات اضطراب استفاده کند. یادگیری آرام سازی نیاز به زمان و تمرین دارد.

شما می توانید تمرینات آرام سازی را در حالت دراز کشیده انجام دهید. لیکن ترجیح بر این است که آن را بر روی صندلی راحت به صورت نشسته انجام دهید. در یک اتاق ساکت و نسبتا گرم نشسته و همه چراغ ها را خاموش کنید و چشمانتان را ببندید. این امر حواس پرتی را کاهش داده و به شما در تمرکز بر روی احساسات بدنی کمک خواهد کرد.

قبل از این که تمرین ها را به طور واقعی شروع کنید برای چند دقیقه با چشمان بسته از طریق بینی نفس بکشید سعی کنید تنفس، آهسته و عمیق باشد. با هر بازدم کلمه آرام را در ذهن خود تکرار کنید با انجام این عمل عضلات شما شروع به آرام شدن خواهد کرد. و احساسات آرامش و سنگینی به طور طبیعی در شما ایجاد خواهد شد. معمولا این تمرینات بر روی بیست گروه عضله انجام می شود که هر گروه برای پنج ثانیه در حالت انقباض نگه داشته می شود وسپس عضله از حالت انقباض به تدریج رها می شود. هر تمرین را دوبار با یک وقفه ده ثانیه ای تکرار کنید. این فعالیت، احساس آرامش در سراسر بدن ایجاد می کند.