زبان مادری را حفظ کنیم

چگونه زبان مادری را تقویت و حفظ کنیم

طعمی از قند و عسل دارد زبان مادری

مهر گفتار محل دارد زبان مادری

عشق و عرفان و معما و نوید دوستی

روح پاک و بی خلل دارد زبان مادری

گویش نغز و شکرریزش بهارستانی است

صد معانی در بغل دارد زبان مادری

گوهر اندیشه بارد شاخ و برگ واژه اش

ریشه در باغ غزل دارد زبان مادری

این زبان نامی ام سر تاج ملک آریاست

فهم و ادراک و مثل دارد زبان مادری

در خجند و کابل و شیراز بوی همدلیست

جلوه در بام ملل دارد زبان مادری

فایق غوری

دوستان می دانیم که روز جهانی زبان مادری وجود دارد.

همیشه در نام گذاری ها یک دلیلی وجود داشته است

تاریخچه نامگذاری زبان مادری

حدود هفتاد سال پیش دانشجویان داکاپ پایتخت امروزی بنگلادش، که به زبان اردو صحبت می کردند درخواست داشتند که زبان بنگلادشی، به عنوان زبان دوم به رسمیت شناخته شود و برای این منظور تحصن کردند. در این میان یک سری از دانشجویان زندگی خود را از دست دادند. سالها بعد که بنگلادش به استقلال می

رسد درخواستی برای یونسکو فرستاده می شود و از یکی از کمیته های تخصصی که رویکرد فقرزدایی دارد درخواست می کنند که می شود زبان ما یک جوری به رسمیت شناخته شود ۱۹۹۹ این درخواست به ثبت می رسد و ۲۱ فوریه معادل ۲ اسفند ماه این روز نامگذاری می شود و جشن گرفته می شود. در واقع این نام گذاری به منظور کمک به انواع زبانها و فرهنگ ها انجام شده است. جالب است بدانید که مجمع عمومی سازمان ملل متحد به دلیل اهمیت سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبان ها نام گذاری کرده است.

چرا می گوییم زبان مادری

سالها پیش حول و حوش ۵۰ سال پیش باورهای متخصصین این بوده است که بچه ها زبان را از طریق محاوره و تقلید یاد می گیرند (یادگیری آموخته شده). بعد از مدتی زبان شناسی به نام جامسکی می گوید زبان از طریق یادگیری آموخته شده، فقط فراگرفته نمی شود بلکه انسانها با زبان که بر بن جانشان به عنوان یک ابزار نهادینه شده است، به دنیا می آیند. اصلا الگوی ذهنی دارند. وراثت موثر است. وقتی بچه به دنیا می آید روی همین ها سیستم ذهنی خود را می چیند.

 چرا نمی گوییم زبان پدری

عجیب ترین مخلوق شاید وجود مادر و تولد باشد. فرایند خلقت را توجه کنید و این که فرد با چه ساختاری به دنیا می آید. اصلا یکی از تفاوت های مهم مادر و پدر، در به وجود آمدن است.

سوال: سهم پدر و مادر در تولد بچه چیست؟

سوال:آیا سهم رابطه فرزند با پدر و مادر یکی است یعنی فرزند با کدام یک، بهتر رابطه برقرار می کند؟

 لحظاتی طول می کشد تا سلول تخم شکل بگیرد و از آنجا یک میزبان تمام عیار در درون خودش این محصول را پرورش می دهد. تحقیقات نشان داده است که از روی شخصیت مادر می شود تا حد زیادی شخصیت فرزند را حدس زد.

داده های ژنتیکی در شکل گیری شخصیت فرد تاثیر زیادی دارد. اهمیت مادر در شکل گیری شخصیت فرزند حائز اهمیت است.

عنصر زبان در پیمایش فرد برای تکامل بسیار مهم است.

زبان مادری همان قدر مهم است که شما سیستم انرژی برق را برای یک محصول در نظر می گیرید. زبان اصلا یک وسیله ارتباطی است.

زبان مادری ظرافت های خاصی دارد و در سلامت روان فرد بسیار تاثیر دارد.

سازمان یونسکو

کسی که نتواند به زبان مادری خود صحبت کند حتی اگر بخواند و بنویسد، بی سواد محسوب می شود.

همواره زبان از راه های ارتباط بشر بوده و هست و در همه ی زمینه های زندگی ما کاربرد چشمگیر و حیاتی دارد.

 از جمله کاربرد های زبان

در بحث تعلیم و تربیت و آموزش است. انسان چگونه دانسته های خود را با دیگران به اشتراک بگذارد و چگونه دانش و اطلاعان مورد نیاز خودش را از دیگران بگیرد.

زبان مادری کودک همان زبانی هست که مادر به هنگام بارداری با آن زبان صحبت می کند. چون در این دوران جنین به صدای مادر نزدیکی دارد و هجاها و حروف آن زبان را بیشتر دریافت می کند. پس اگر بعد از تولد کودک اقدام به صحبت با او با زبان دیگری کنید کودک خودتان را از یادگیری آسان محروم کرده اید.

هر چه فرهنگ بالاتر و رفتارها پیچیده تر می شود فرهنگ مادری مهم تر و موثرتر می شود.

فرهنگ مادری یعنی تفکر و شناخت

اگر کسی نتواند به زبان مادری آموزش ببیند و با آن زبان متن تولید کند در روند شناخت اختلال ایجاد می شود. اینجاست که اختلال هویت پیش می آید. فراموش نکنید که آموزش و فراگیری زبان دوم، آشنایی با دنیا روز و پیشرفت علم و … امکان رشد فردی برای هر کسی سهم تر می شود. اما به این نکته باید توجه داشت که در زبان دوم عمق وجود ندارد. زبان مادری بخش مهمی از هویت جوهری خویشتن هر انسانی است.

فرهنگ و هنر علمی نیست که دو دو تا چهار تا باشد. فرهنگ و هنر با هیجان ارتباط دارد و در این حوزه زبان مادری حرف نخست را می زند. این ها باید با هم باشند تا به غنی سازی تفکر بینجامند. در فرهنگ و هنر زبان مادری در صدر نشسته است مثلا در درک اشعار در فرهنگ های گوناگون، زبان مادری تاثیر زیادی دارد.

وقتی در برقراری ارتباط می خواهیم صحبت کنیم مثل یک کلید به بدنه یک قفل، باید مسلط به زبان باشیم. چون ما به واسطه زبان می خواهیم این ارتباط را برقرار کنیم. تقریبا در حال حاضر هشت میلیارد آدم در این کره خاکی زندگی می کنند و تقریبا شش هزار زبان هم وجود دارد. نزدیک ۴۰ درصد این زبان ها در حال انقراض هست. وقتی یک زبان قراره از بین برود در حقیقت یک فرهنگ داره از بین می رود. فرهنگ ها در کنار هم مثل یک مداد رنگی هستند. وقتی فرهنگ ها کنار هم باشند متوجه آن زیبایی های آن می شویم. هر کدام از این فرهنگ ها به خودی خود، ارزش هایی در درون خود دارند. ترکیب رنگها بسیار زیبا هستند.

تنوع زبان ها یعنی تنوع فرهنگ ها، تنوع اقلیم.

وقتی می گوییم زبان مادری باید حفظ شود در واقع می خواهیم کلیدها را نگه داریم. ما به دنبال این هستیم که با رویکردهای تخصصی بتوانیم زبان ها را نگه داریم.

بعضی از دوستان شاید بگویند وسط این همه مشغله و مشکلات، شما دنبال زبان مادری هستید. زبان مادری چه اهمیتی دارد.

ما بر اساس آنچه از دنیای قبل از این دنیا داریم (دنیای جنینی) ما با یک یکسری از ویژگی هایی به دنیا می آییم یعنی قبل از این که اصلا حواسمان به آن باشد این ویژگی ها روی ما نصب است. از الگویی داریم تبعیت می کنیم که خودمان هم نمی دانیم ولی ذره ذره در بن جان ما شکل گرفته است. حالا ورود می کنیم به دنیایی که پیرامون ما هست.

زبان مادری یعنی زبانی که براساس آن ما دنیا را می شناسیم. در واقع همان کلید هست ما براساس همان الگوی ذهنی با دنیا ارتباط برقرار می کنیم. اصلا گریه ها و تمناهای ما براساس همان زبان شکل گرفته است.

نظریه چامسکی

اصول و خصوصیات زبان در انسان ذاتی و به طور”ارثی برنامه ریزی” شده است. و محیط پیرامون کودک تنها نقش محرک را برای یادگیری زبان مادری ایفا می کنند.

سوال: وقتی فرد با زبان دیگر پا به این عرصه می گذارد و ما می خواهیم الگوی ذهنی او و قواره آن را عوض کنیم چه اتفاقی می افتد؟

سوال: این تغییر در ساختار یک انسانی می تواند چه تبعاتی داشته باشد.

کلاغه آمد راه رفتن کپک را یاد بگیرد راه رفتن خودش را هم یادش رفت.

این فرد در واقع گرفتار می شود چون نه به عمق این فرهنگ می رسد و نه به عمق آن فرهنگ می رسد.

به زبانی دارد صحبت می کند که با زبان فکر نمی کند. نکته کلیدی همین هست. فرد به زبان مادری فکر می کند با آن زبان زندگی می کند و تعلق خاطر وجود دارد.

زبان مادری ابزار فرد و کلید زندگی او است حالا بخواهد وارد یک فرهنگ دیگر شود، مشکل پیدا می کند. زبان دوم زبان هویتی فرد نیست. زبان دوم یک بخش دیگری از زندگی فرد است. به اصالت، جوهره و اورجینالیتی فرد ربطی ندارد.

بعضی فرار می کنند از زبان مادری.

سوال:  فکر می کنید زبان مادر چه ارتباطی با سلامت روان دارد؟

آموختن زبان مادری پنجره ای می شود برای یادگیری های زبان های دیگر

همین ها باعث رشد مغزی، عاطفی و هیجانی ما، در سالهای اولیه رشد می شود.

بواسطه علم آموزی و ضرورت استفاده از ابزارهای مختلف برای گسترش یادگیری و افزایش دانش گاهی اتفاق می افتد از کلماتی استفاده می شود که معادل درستی برای اصطلاحات زبان دیگر نباشد خصوصا در علوم مختلف. مثلا برای کلمه پروتکل شیوه نامه، معادل خوبی است ولی شاید کش لقمه معادل خوبی برای پیتزا نباشد. گاهی آن اصطلاح جدید به خوبی روی آن اصطلاح زبان دیگر نمی نشیند.

ما برای هر کاری نیاز هست به الگوهای اصیل آن رجوع کنیم در زبان هم می توان از اشعار مولانا و حافظ و … استفاده کرد.

زبان می تواند باعث بهبود روابط شود. تحقیقات نشان داده است که فرگیری زبان دوم باعث کاهش زوال عقل می شود. پیشگیری کننده زوال عقل است و سلامت روان را ارتقا می دهد.

زبان دل و ذهن ما است.

سوال: از نظر شما زبان مادری چه تاثیری بر سلامت روان در بعد فردی و اجتماعی می گذارد؟

بیایید با هم یک پرسش نامه را حل کنیم تا شناخت بهتری از خودمون داشته باشیم و بتوانیم خودمان را ارزیابی کنیم. اگر خدای ناکرده احساس خطر کنیم چاره اندیشی کنیم.

پرسش نامه درباره رضایت شغلی:

نحوه امتیاز دهی به این شکل است:

هرگز، یک امتیاز

به ندرت، دو امتیاز

بعضی اوقات، سه امتیاز

اغلب، چهار امتیاز

همواره، پنج امتیاز

۱-در محل کارم وقت کافی برای استراحت دارم

۲-به وظایف و مسئولیت های شغلی خودم واقف هستم.

۳-از حق انتخاب در انجام کارهایم برخوردارم.

۴-در برخورد با مشکل می توانم روی کمک و یاری مدیر یا مسئولم حساب کنم.

۵-ساعات کاریم می تواند تغییرپذیر باشد.

۶-روابط من با همکارانم دچار تنش است.

۷-فرصت کافی برای انجالم کارها و وظایفم ندارم.

۸-می دانم چه روشی برای انجام کارهایم به کار ببندم.

۹-درباره سرعت عمل در کارهایم مختارم.

۱۰-گروههای مختلف در محل کار از من کارهایی می خواهند تا انجام دهم که ترکیب کردن آنها برای من دشوار است.

۱۱-به روشنی آگاهم که در محل کار چه توقعاتی از من دارند.

۱۲-حقوق و مزایای محل کارم متناسب با فعالیت های من هست.

در نهایت اعداد بدست آمده را با هم جمع می بندیم

اگر جمع بدست آمده بالای ۳۶ بوده از رضایت شغلی مناسبی برخوردار هستید.

اگر جمع اعداد بدست آمده زیر ۳۰ باشد احتمالا رضایت شغلی خوبی ندارید.

تحلیل پرسش نامه:

اگر صبح شنبه را دوست ندارید یا صبح شنبه برای شما یکی از سخت ترین و غمگین ترین لحظات هفته است و بازگشت به محیط کاری برای شما بسیار دشوار است، این می تواند نشانه ای از عدم رضایت شغلی باشد. رضایت شغلی عاملی بسیار مهم در مشارکت و نقش موثر کارکنان هر سازمان باشد. افرادی که رضایت شغلی خوبی ندارند عملکرد آنها پایین می آید.

خطاها بالاتر رود

اختلاف با همکاران بیشتر شود.

میزان غیبت ها بالاتر رود

و در نهایت همین عدم رضایت شغلی در کیفیت زندگی آنها تاثیرگذار است. رضایت شغلی به عوامل بسیار زیادی وابسته است از جمله:

فرصت تفریح، میزان حقوق و مزایا، امنیت شغلی، رابطه با همکاران و مدیران و …..

جمع بندی

داشتیم در مورد اهمیت زبان مادری صحبت می کردیم. جایی خواندم که مردمی که زبان مادری خود را فراموش می کنند مانند زندانی هایی هستند که کلید زندان را گم کرده اند.

زبان باعث وحدت مردم می شود.

چکار کنیم تا زبان مادری حفظ شود:

پذیرش زبان مادری

اصالت یعنی آنچه من در درون خودم دارم. اصالت این نیست که پدرم کیست و جدم کیست. اصالت یعنی باور آنچه که هستم. یعنی خودم را پذیرفته باشم. با هر شرایطی که هستم خودم را بپذیرم.

باور پذیرش، همان اصالت است. فرد ویژگی های خودش را می شناسد. یعنی فرد از هر ملیت و اقلیمی و زبانی باشد آن را می پذیرد و قبول می کند و نمی خواهد یک جوری به نمایش بگذارد که مال آن فرهنگ نیست.

واقعا ممکن است فرد مقابل به روی خودش نیاورد ولی بالاخره حقیقت مشخص خواهد شد.

اندازه نگه دار که اندازه نکوست

داستان لباس جدید پادشاه را همه ما شنیده ایم.

گفتند که پادشاهی کم خردی بود که گیر یک فرد پست افتاده بود که لباسی برای دوخته بود که فقط انسانها فرهیخته و خاص آن را می توانستند ببینند و پول زیاد از پادشاه گرفته بود.

افراد اصیل کسانی هستند که هیچ گاه خودشان را در چهره دیگر به نمایش نمی گذراند و به هر شکل خودشان را به دیگری منتسب نمی کنند. یادمان باشد یک نسخه اصل از خودمان بسیار درست تر و وزین تر از یک نسخه کپی از یک مدل دیگر است.

تن آرام و دل آرام باشید.

شاداب در محضر خدا زندگی کنید