درمان شناختی رفتاری یا (CBT)
یک روش روان درمانی کوتاه مدت است که روان درمان گران از آن برای آموزش افراد استفاده میکنند و احساسات و رفتارهای آنها را از طریق تغییر الگوهای فکری و باورهای آنان، تغییر میدهند.
در حقیقت اساس رفتار درمانی شناختی این است که نوع تفکر و الگوهای فکری و شناخت ما از محیط اطراف و خودمان و البته تفسیر شخصی ما از اتفاقات زندگی، باعث بروز رفتارها و احساسات ما میشود و به طور کلی ما هرطور که فکر کنیم، همان طور هم احساس میکنیم و رفتارهای ما متناسب با همان افکار و احساسات شکل میگیرند.
پروتکل های درمان های شناختی و رفتاری:
- پروتکل های درمان شناختی-رفتاری در درمان مشکلات رفتاری، بسیار گوناگون است در اینجا برای آشنایی،نمونه ای را ذکر می کنیم:
جلسه اول: بحث مقدماتی در مورد شناخت و هیجان
جلسه دوم: نحوه تاثیرگذاري شناخت بر تعبیر و تفسیر رویدادها
جلسه سوم: آموزش خودگویی مثبت در مورد هیجان هاي مرتبط با خوردن
جلسه چهارم: آموزش روش هاي خود کنترلی شامل هدف گزینی، برنامه ریزي، پایش و بازخورد و تقویت و پاداش شخصی
جلسه پنجم: آموزش مهارت کاهش آسیب پذیري (خواب کافی، ورزش، داشتن برنامه هاي مفرح )
جلسه ششم: آموزش برنامه ریزي براي افزایش تجربه هاي مثبت، تهیه فهرستی از فعالیت هاي لذت بخش
جلسه هفتم: آموزش آگاهی بر حالت هاي درونی و انجام عمل مخالف در برابر وسوسه خوردن
جلسه هشتم: شناسایی حالت هاي هیجانی که بر رفتار خوردن تاثیر گذار است
جلسه نهم: آموزش مهارت هاي کنترل خود و خود هشیاري
جلسه دهم: کنترل و شناسایی محرکهاي افتراقی پیشایند
جلسه یازدهم: جایگزینی افکار منفی با افکار مثبت و متضاد
جلسه دوازدهم: بحث گروهی بین آزمودنی ها و به اشتراك گذاشتن تجربه هاي موثر
جلسه سیزدهم: مرور جلسات و تمرین مهارت هاي آموخته شده
جلسه چهاردهم: مرور جلسات و تمرین مهارت هاي آموخته شده
(در شیوه هاي درمانی – شناختی، علاوه بر رفتار، اندیشه ها و انتظارات فرد نیز مورد توجه قرار می گیرد. زیرا افکار فرد غالبا، بر پاسخ هاي هیجانی او تاثیر می گذارد. یکی از مولفه هاي اصلی در درمان شناختی – رفتاري کنترل و تنظیم هیجانات است.)
- برای نمونه، یکی دیگر از استراتژی های درمان شناختی رفتاری شامل:
الف)استراتژی های درمان رفتاری:
جلسه اول:آموزش روانشناسی، تنظیم اهداف، پایش و نظارت
جلسه دوم:عادات غذا خوردن و تغییر خانواده
جلسه سوم:افزایش زمان فعالیت روزانه
جلسه چهارم:انتخاب صحیح مواد غذایی،خرید و پخت و پز
جلسه پنجم:افزایش تمرینات بدنی، اموزش رویکرد حل مسأله ،افزایش انگیزش
ب)استراتژی های درمان رفتاری شناختی:
جلسه ششم:استراتژی های مقابله ،استفاده مفید از اندیشه ها
جلسه هفتم:شکل گیری تصویرصحیح بدن
جلسه هشتم:موانع و موقعیت های پر خطر
جلسه تماس تلفنی:ثبات و نگهداری تغییرات
جلسه دهم:نگهداری و جلوگیری از عود